Biuletyn Informacji PublicznejKonstanty Laszczka (1865–1956) – rzeźbiarz, ceramik, pedagog, ojciec
Konstanty Laszczka urodził się 3 września 1865 roku w Makówcu Dużym koło Mińska Mazowieckiego, w ubogiej rodzinie chłopskiej. Od najmłodszych lat przejawiał talent artystyczny, rzeźbiąc w drewnie i glinie. Jego zdolności dostrzegła żona miejscowego dziedzica Jana Ostrowskiego, co umożliwiło mu wyjazd do Warszawy w 1885 roku. Tam rozpoczął naukę rzeźby w pracowni Jana Kryńskiego, a następnie kontynuował ją u Ludwika Pyrowicza.
W 1891 roku, dzięki zdobyciu pierwszej nagrody w konkursie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, otrzymał stypendium umożliwiające mu studia w Paryżu. Kształcił się w Académie Julian pod kierunkiem Antoine’a Mercié, a następnie w École des Beaux-Arts u Alexandre’a Falguière’a i Jeana-Léona Gérôme’a. W Paryżu zaprzyjaźnił się z Józefem Mehofferem, Stanisławem Wyspiańskim i Zenonem Przesmyckim. Aby utrzymać się finansowo, pracował przy budowie kanałów, jednocześnie tworząc rzeźby, które wystawiał w miastach takich jak Berlin, Chicago, Florencja, Kopenhaga, Londyn, Monachium, Moskwa, Paryż, Praga, Tallin, Wenecja i Wiedeń.
W 1897 roku Laszczka ożenił się z Marią Heleną Strońską. Para miała czworo dzieci: synów Bogdana i Czesława oraz córki Jadwigę i Janinę. Bogdan został architektem i działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, Czesław był lekarzem, Jadwiga Wierzbiańska – harcmistrzynią i przedwojenną Naczelniczką Harcerek ZHP, a Janina Murczyńska – harcmistrzynią ZHP i nauczycielką.
W 1899 roku, na zaproszenie Juliana Fałata, Laszczka objął katedrę rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie pracował do 1935 roku. W latach 1911–1912 i 1929–1930 pełnił funkcję rektora uczelni. Wśród jego uczniów byli m.in. Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski, Ludwik Puget, Jan Szczepkowski, Stanisław Szukalski, Olga Niewska i Zofia Baltarowicz-Dzielińska.
Laszczka był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, które promowało idee Młodej Polski. Jego twórczość była silnie inspirowana dziełami Augusta Rodina, co widoczne jest zwłaszcza w aktach kobiecych z początku XX wieku, utrzymanych w stylistyce secesyjnej.
Specjalizował się w rzeźbie portretowej, tworząc ponad sto portretów znanych postaci, takich jak Stanisław Wyspiański, Leon Wyczółkowski, Feliks Jasieński, Maria Fałatowa i Józef Piłsudski. Jego prace charakteryzowały się realizmem, ekspresją i indywidualizmem.
Zajmował się również rzeźbą monumentalną, tworząc m.in. pomnik Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy, pomnik Józefa Piłsudskiego w Kołomyi oraz fontannę „Wisła” w Krakowie.
Laszczka był pasjonatem ceramiki, tworząc dzieła o tematyce religijnej, folklorystycznej i animalistycznej. Współpracował z fabryką ceramiki Józefa Niedźwieckiego w Dębnikach. Jego ceramika obejmowała figurki, wazy, świeczniki, garnki i dzbany.
Był również autorem medali, medalionów portretowych i plakiet okolicznościowych. Zajmował się malarstwem akwarelowym, grafiką oraz rysunkiem satyrycznym, publikując swoje prace w piśmie „Liberum Veto”. Pisał wiersze i felietony, a swoje poglądy na sztukę zawarł w książce „Gawędy z uczniami” (1927). Wydał także podręczniki „Ceramika artystyczna” (1928) i „Keramos” (1929).
W 1935 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę w proteście przeciwko utworzeniu obozu w Berezie Kartuskiej.
Zmarł 23 marca 1956 roku w Krakowie i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. W 1971 roku w Dobrem otwarto Społeczne Muzeum Konstantego Laszczki, prezentujące jego twórczość. Obecnie muzeum mieści się przy ulicy Kościuszki 2, w Dobrem.
OPRACOWAŁA: Emilia Szymańska – Kustosz
